Μάθημα 36: Προστακτική (Κατάφαση)
Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2014
Με την προστακτική εκφράζουμε διαταγές, απαγορεύσεις προτροπές ή άδειες.
Όπως και στα ελληνικά δεν υπάρχει προστακτική για το πρώτο πρόσωπο (ενικού και πληθυντικού). Στα τουρκικά όμως δεν έχουμε συνεχόμενη και στιγμιαία προστακτική. Εκφράζονται και οι δύο έννοιες με τον ίδιο τρόπο.
Επίσης η προστακτική δεν έχει χρονικές καταλήξεις.
Για να δούμε πως σχηματίζεται λοιπόν η προστακτική:
ΚΑΤΑΦΑΣΗ
Ben - (δεν υπάρχει προστακτική για το πρώτο πρόσωπο)
Sen Μπαίνει μόνο η ρίζα του ρήματος
Ο ρίζα του ρήματος + -sin/-sın/ -sun/ -sün (ανάλογα με την φωνητική αρμονία)
Biz - (δεν υπάρχει προστακτική για το πρώτο πρόσωπο)
Siz ρίζα του ρήματος +(y)+ in/ -ın/ -un/ -ün ή ρίζα του ρήματος + (y) +iniz/ -ınız/ -unuz/ -ünüz (ανάλογα με την φωνητική αρμονία)
Onlar ρίζα του ρήματος+ -sinler/-sınlar/ -sunlar/ -sünler (ανάλογα με την φωνητική αρμονία)
Για να δούμε λοιπόν δύο παραδείγματα:
ben -
sen oku (διάβασε)
o okusun (να διαβάσει)
biz -
siz okuyun/okuyunuz (διαβάστε)
onlar okusunlar (να διαβάσουνε)
ben -
sen gel
o gelsin
biz -
siz gelin/geliniz
onlar gelsinler
ΠΡΟΣΟΧΗ
Βλέπουμε ότι στο β' πληθυντικό πρόσωπο όταν η ρίζα του θέματος λήγει σε φωνήεν τότε ανάμεσα στη ρίζα του ρήματος και στη κατάληξη προστακτικής προσθέτουμε το -y
okumak = oku = oku+y+un = okuyun
ΠΡΟΣΟΧΗ
Θυμάστε στον ενεστώτα δύο ρήματα που τον σχημάτιζαν ανώμαλα; Ήταν το demek και το yemek. Τα δύο αυτά ρήματα λοιπόν σχηματίζουν ανώμαλα και την προστακτική:
Στο β' πρόσωπο πληθυντικού, εκτός από την προσθήκη του y, τρέπουν το e της ρίζας σε i
ben -
sen de
o desin
biz -
siz diyin/diyiniz (δηλαδή: demek = de = di+y+in ή demek = de = di+y+iniz)
onlar desinler
ben -
sen ye
o yesin
biz -
siz yiyin/yiyiniz (δηλαδή: yemek = ye = yi+y+in ή yemek = ye = yi+y+iniz)
onlar yesinler
Στο επόμενο μάθημα θα δούμε πως σχηματίζεται η ερώτηση, η άρνηση και η αρνητική ερώτηση. Μέχρι τότε να μάθετε πολύ καλά τις καταλήξεις της προστακτικής.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου