Μέλλοντας
Δευτέρα 15 Νοεμβρίου 2010
ΧΡΗΣΗ
Χρησιμοποιούμε το μέλλοντα για να εκφράσουμε το σίγουρο μέλλον. Δηλαδή μία πράξη που σίγουρα θα γίνει είτε γιατί το έχουμε αποφασίσει/ σχεδιάσει είτε γιατί είναι προγραμματισμένη να γίνει από κάποιον τρίτο παράγοντα.
Η πράξη που εκφράζει ο μέλλοντας πρόκειται να συμβεί είτε στο μακρινό είτε στο κοντινό μέλλον.
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
Α. ΚΑΤΑΦΑΣΗ
Η κατάφαση του μέλλοντα σχηματίζεται με την προσθήκη στη ρίζα του ρήματος της κατάληξης μέλλοντα -ecek/-acak ανάλογα με την φωνητική αρμονία και στη συνέχεια τις προσωπικές καταλήξεις.
ΡΙΖΑ ΡΗΜΑΤΟΣ + ΚΑΤΑΛΗΞΗ ΜΕΛΛOΝΤΑ + ΠΡΟΣΩΠΚΗ ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Ρίζα + -ecek/-acak+ Προσωπική κατάληξη
Τι πρέπει να προσέξουμε στο σχηματισμό:
α. Όταν το τελευταίο φωνήεν της ρίζας του ρήματος είναι -e, -i, -ö, -ü τότε η κατάληξη του μέλλοντα είναι η -ecek
gelmek = gel + ecek + sin = geleceksin (θα έρθεις)
β. Όταν το τελευταίο φωνήεν της ρίζας του ρήματος είναι -a, -ı, -o, -u τότε η κατάληξη του μέλλοντα είναι η -acak
uyanmak = uyan + acak + sınız = uyanacaksınız (θα ξυπνήσετε)
γ. Όταν η ρίζα του ρήματος τελειώνει σε φωνήεν τότε ανάμεσα σε αυτό και στην κατάληξη του μέλλοντα προστίθεται το γράμμα y
odemek = ode+y+ecek+sin = odeyeceksin (θα πληρώσεις)
δ. Στο πρώτο πρόσωπο ενικού και στο πρώτο πρόσωπο πληθυντικού το γράμμα k της κατάληξης μέλλοντα μετατρέπεται σε ğ
gelmek = gel + ecek + im = gel + eceğ + im = geleceğim (θα έρθω)
uyanmak = uyan + acak + ız = uyan+acağ +ız = uyanacağız (θα ξυπνήσουμε)
Στο μέλλοντα τα ρήματα gitmek, tatmak, etmek και όλα τα σύνθετα ρήματα με το etmek (όπως πχ το seyretmek) θα μετατρέψουν το τελευταίο γράμμα της ρίζας τους από t σε d. Τονίζουμε ότι η μετατροπή αυτή γίνεται ΜΟΝΟ στην ΚΑΤΑΦΑΣΗ και στην ΕΡΩΤΗΣΗ.
gitmek = git + ecek + sin = gid +ecek +sin = gideceksin
στ. ΠΡΟΣΟΧΗ
Ανώμαλα σχηματίζουν το μέλλοντα και τα ρήματα yemek και demek. Και τα δύο μετατρέπουν το γράμμα e της ρίζας τους σε i. Επίσης πρέπει να αναπτυχθεί ανάμεσα στη ρίζα του ρήματος και της κατάληξης μέλλοντα το γράμμα y. Τονίζουμε ότι η μετατροπή αυτή γίνεται ΜΟΝΟ στην ΚΑΤΑΦΑΣΗ και στην ΕΡΩΤΗΣΗ.
yemek = ye + ecek +siniz = yi + ecek + siniz = yi + y + ecek + siniz = yiyeceksiniz
Προσωπικές Καταλήξεις Μέλλοντα
Ας δούμε σε αυτό το σημείο ποιες είναι οι προσωπικές καταλήξεις για κάθε πρόσωπο
-ιm, -im
-sın, -sin
-
-ız, -iz
-sınız, -siniz
(-ler, -lar)
Ben geleceğim
Sen geleceksin
O gelecek
Biz geleceğiz
Siz geleceksiniz
(Onlar) gelecek(ler)*
* Υπενθυμίζουμε ότι όταν μπροστά από το ρήμα υπάρχει η προσωπική αντωνυμία Onlar τότε η κατάληξη του ρήματος -lar/-ler παραλείπεται.
Β. ΑΡΝΗΣΗ
Η άρνηση του μέλλοντα σχηματίζεται προσθέτοντας στη ρίζα του ρήματος την αρνητική κατάληξη -ma/-me (ανάλογα με την φωνητική αρμονία), στη συνέχεια το συνδετικό γράμμα y, μετά την κατάληξη μέλλοντα και τέλος τις προσωπικές καταλήξεις.
ΡΙΖΑ ΡΗΜΑΤΟΣ + -me/-ma + y + -ecek/-acak + Προσωπικές Καταλήξεις
Τι πρέπει να προσέξουμε στο σχηματισμό:
α. Το συνδετικό γράμμα y εμφανίζεται σε ΟΛΑ τα πρόσωπα καθώς η αρνητική κατάληξη λήγει σε φωνήεν και η κατάληξη μέλλοντα αρχίζει με φωνήεν.
β. Όπως και στη κατάφαση, στο πρώτο πρόσωπο ενικού και στο πρώτο πρόσωπο πληθυντικού το γράμμα k της κατάληξης μέλλοντα μετατρέπεται σε ğ.
γ. Τα ρήματα gitmek, tatmak, etmek και όλα τα σύνθετα ρήματα με το etmek (όπως πχ το seyretmek) ΔΕΝ θα μετατρέψουν το τελευταίο γράμμα της ρίζας τους από t σε d. Τονίζουμε ότι η μετατροπή αυτή γίνεται ΜΟΝΟ στην ΚΑΤΑΦΑΣΗ και στην ΕΡΩΤΗΣΗ.
δ. Τα ρήματα yemek και demek ΔΕΝ μετατρέπουν το γράμμα e της ρίζας τους σε i. Τονίζουμε ότι η μετατροπή αυτή γίνεται ΜΟΝΟ στην ΚΑΤΑΦΑΣΗ και στην ΕΡΩΤΗΣΗ.
Παράδειγμα
Ας δούμε λοιπόν πως το ρήμα gelmek σχηματίζει την άρνηση του μέλλοντα.
gelmeyeceğim
gelmeyeceksin
gelmeyecek
gelmeyeceğiz
gelmeyeceksiniz
gelmeyecek(ler)*
* Υπενθυμίζουμε ότι όταν μπροστά από το ρήμα υπάρχει η προσωπική αντωνυμία Onlar τότε η κατάληξη του ρήματος -lar/-ler παραλείπεται. Δηλαδή λέμε: gelmeyecekler (= θα έρθουν) ή onlar gelmeyecek ( = θα έρθουν)
Γ. ΕΡΩΤΗΣΗ
Η ερώτηση του μέλλοντα σχηματίζεται αν στη ρίζα του ρήματος προσθέσουμε την κατάληξη του μέλλοντα και στη συνέχεια χρησιμοποιήσουμε την ερωτηματική λέξη mi/mı στην οποία κολλήσουμε τις προσωπικές καταλήξεις. Αν η ρίζα του θέματος τελειώνει σε φωνήεν τότε ανάμεσα σε αυτή και στην κατάληξη του μέλλοντα αναπτύσσεται το γράμμα y . Το γράμμα y αναπτύσσεται επίσης στην ερωτηματική λέξη mi/mı στο α ενικό και πληθυντικό πρόσωπο.
ΡΙΖΑ ΘΕΜΑΤΟΣ + (y)+ ΚΑΤΑΛΗΞΗ ΜΕΛΛΟΝΤΑ mı/mi+(y)+ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ
ΡΙΖΑ ΘΕΜΑΤΟΣ+(y)+ acak/ecek mı/mi+(y)+ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ
Για να δούμε ένα παράδειγμα:
gelecek miyim?
gelecek misin?
gelecek mi?
gelecek miyiz?
gelecek misiniz?
gelecek(ler) mi?
ΠΡΟΣΟΧΗ
Όπως βλέπουμε στο παράδειγμα η προσωπική κατάληξη πληθυντικού -ler/-lar προστίθεται στο ρήμα μετά την κατάληξη αορίστου και όχι στην ερωτηματική λέξη mi/mı.
Δ. ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΡΩΤΗΣΗ
Η αρνητική ερώτηση σχηματίζεται με το ρήμα στην άρνηση του μέλλοντα* και στη συνέχεια με την χρήση της ερωτηματικής λέξης mi/mı στην οποία προσθέτουμε τις προσωπικές καταλήξεις. Αν η ρίζα του θέματος τελειώνει σε φωνήεν τότε ανάμεσα σε αυτή και στην κατάληξη του μέλλοντα αναπτύσσεται το γράμμα y . Το γράμμα y αναπτύσσεται επίσης στην ερωτηματική λέξη mi/mı στο α ενικό και πληθυντικό πρόσωπο.
* Δείτε πως σχηματίζεται η άρνηση του μέλλοντα στο Μάθημα 46
Ας πάρουμε πάλι το ρήμα gelmek
gelmeyecek miyim?
gelmeyecek misin?
gelmeyecek mi?
gelmeyecek miyiz?
gelmeyecek misiniz?
gelmeyecek(ler) mi?
ΠΡΟΣΟΧΗ
Όπως βλέπουμε στο παράδειγμα η προσωπική κατάληξη πληθυντικού -ler/-lar προστίθεται στο ρήμα μετά την κατάληξη αορίστου και όχι στην ερωτηματική λέξη mi/mı.
ΤΟΝΙΣΜΟΣ
Ο τονισμός των ρημάτων που είναι στον μέλλοντα γίνεται όπως παρακάτω:
α. Στην κατάφαση τονίζουμε πάντα τη δεύτερη συλλαβή της κατάληξης του μέλλοντα (ecek/acak).
β. Στην άρνηση τονίζεται πάντα πριν από την αρνητική κατάληξη -me/-me.
γ. Στην ερώτηση τονίζουμε πάντα τη δεύτερη συλλαβή της κατάληξης του μέλλοντα (ecek/acak).
δ. Στην αρνητική ερώτηση τονίζεται πάντα πριν από την αρνητική κατάληξη -me/-me.
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ
Όταν μιλάμε για ένα σημαντικό πρόσωπο άξιου σεβασμού τότε στο γ ενικό πρόσωπο μετά την κατάληξη του μέλλοντα μπαίνει και η κατάληξη πληθυντικού -ler/-ler
Όταν θέλουμε να δηλώσουμε κάτι με απόλυτη σιγουριά και είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι θα γίνει κάτι τότε στο ρήμα του μέλλοντα προστίθεται και η κατάληξη -dir/-tir. Συνήθως αυτό εκφράζεται στο γ ενικό πρόσωπο και πιο σπάνια στο α και β πρόσωπο ενικού και πληθυντικού.
Βάζοντας σε ρήμα σε μέλλοντα και την κατάληξη -dir/-tir (όπως παραπάνω) εκφράζουμε επίσης πρόβλεψη. Σε αυτές τις περιπτώσεις μέσα στην πρόταση υπάρχει και ένα επίρρημα που ενισχύει την έννοια της πρόβλεψης.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου