Μάθημα 74: Δευτερεύουσες Προτάσεις (Ουσιαστικοποίηση)

Μάθημα 74: Δευτερεύουσες Προτάσεις (Ουσιαστικοποίηση)

Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2015

Σήμερα θα συνεχίσουμε με το σχηματισμό δευτερευουσών προτάσεων με ουσιαστικοποίηση στην ετεροπροσωπία. Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε ένα παράδειγμα με δοτική. Στο σημερινό θα δούμε παραδείγματα και στις υπόλοιπες πτώσεις

Να θυμίσουμε ότι μπορείτε να δείτε με ποια πτώση συντάσσονται τα πιο γνωστά ρήματα στο ΜΑΘΗΜΑ 28

ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ

Για την αιτιατική επιλέξαμε το ρήμα istemek (θέλω), το οποίο είχαμε δει και στην ταυτοπροσωπία.

Για να θυμηθούμε αρχικά την ταυτοπροσωπία. Πως θα πούμε: θέλω να πάω στο σπίτι

Ben eve gitmek istiyorum

ή

Ben eve gitmeyi istiyorum

Λεπτομέρειες για το σχηματισμό θα βρείτε στο μάθημα 71.

Εγώ θέλω εσύ να πας στο σπίτι

ben senin eve gitmeni istiyorum

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: ben

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: senin

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

git + me + κατάληξη κτήσης 2ου ενικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το istiyorum =

git + me + n + i = gitmeni

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: istiyorum (ενεστώτας α΄προσώπου ενικού)

Ben senin eve gitmeni istiyorum

Εγώ θέλω αυτός να πάει στο σπίτι

ben onun eve gitmesini istiyorum

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: ben

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: onun

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

git + me + κατάληξη κτήσης 3ου ενικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το istiyorum =

git + me + sı +n+ i = gitmeni

*Ανάμεσα στην κατάληξη κτήσης γ ενικού προσώπου και στην αιτιατική αναπτύσσεται το n λόγω φωνητικής αρμονίας

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: istiyorum (ενεστώτας α΄προσώπου ενικού)

Ben onun eve gitmesini istiyorum

Εγώ θέλω εμείς να πάμε στο σπίτι

ben bizim eve gitmemizi istiyorum

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: ben

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: bizim

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

git + me + κατάληξη κτήσης 1ου πληθυντικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το istiyorum =

git + me + miz + i = gitmeni

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: istiyorum (ενεστώτας α΄προσώπου ενικού)

ben bizim eve gitmemizi istiyorum

Εγώ θέλω εσείς να πάτε στο σπίτι

ben sizin eve gitmenizi istiyorum

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: ben

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: sizin

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

git + me + κατάληξη κτήσης 2ου πληθυντικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το istiyorum =

git + me + niz + i = gitmenizi

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: istiyorum (ενεστώτας α΄προσώπου ενικού)

ben sizin eve gitmenizi istiyorum

Εγώ θέλω αυτοί να πάνε στο σπίτι

ben onların eve gitmenizi istiyorum

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: ben

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: onların

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

git + me + κατάληξη κτήσης 3ου πληθυντικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το istiyorum =

git + me + lerı +n+ i = gitmenizi

*Ανάμεσα στην κατάληξη κτήσης γ πληθυντικού προσώπου και στη δοτική αναπτύσσεται το n λόγω φωνητικής αρμονίας

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: istiyorum (ενεστώτας α΄προσώπου ενικού)

ben onların eve gitmelerini istiyorum

Για να τα δούμε τώρα όλα συγκεντρωτικά:

ben senin eve gitmeni istiyorum
ben onun eve gitmesini istiyorum
ben bizim eve gitmemizi istiyorum
ben sizin eve gitmenizi istiyorum
ben onların eve gitmenizi istiyorum

Να υπενθυμίσουμε ότι μπορούμε να παραλείψουμε το υποκείμενο της κύριας και της δευτερεύουσας πρότασης που  μπαίνει στην γενική. Το νόημα προκύπτει από τις καταλήξεις των ρημάτων της κύριας και της δευτερεύουσας πρότασης. 

eve gitmeni istiyorum  

(Ποιος θέλει: Εγώ από το istiyorum - Ποιος να πάει: Εσύ από το gitmeni)

eve gitmesini istiyorum

eve gitmemizi istiyorum

eve gitmenizi istiyorum

eve gitmenizi istiyorum

Φυσικά με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να πούμε:

Εσύ θέλεις εγώ να πάω στο σπίτι

Sen benim eve gitmemi istiyorsun

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: sen

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: benim

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

git + me + κατάληξη κτήσης 1ου ενικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το istiyorsun =

git + me + m + i = gitmeni

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: istiyorum (ενεστώτας β΄προσώπου ενικού)

Sen benim eve gitmemi istiyorsun




Αυτοί θέλουν εσύ να πας στο σπίτι

Onlar senin eve gitmeni istiyor

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: onlar

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: senin

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

git + me + κατάληξη κτήσης 2ου ενικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το istiyorum =

git + me + n + i = gitmeni

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: istiyor (ενεστώτας γ΄προσώπου πληθυντικού)

ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ - ΤΟΠΙΚΗ ΠΤΩΣΗ

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σχηματίζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις και στις υπόλοιπες πτώσεις. Για να δούμε μερικά παραδείγματα:

Φοβόμουν να πεθάνουν τα παιδιά από την πείνα

Ben çocukların açlıktan ölmelerinden korktum

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: ben

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: çocukların

Η λέξη πείνα μπαίνει στην αφαιρετική λόγω νοήματος: açlıktan

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

öl + me + κατάληξη κτήσης 3ου πληθυντικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το kortum =

öl + me + lerı +n+ den= ölmelerinden

*Ανάμεσα στην κατάληξη κτήσης γ πληθυντικού προσώπου και στηn αφαιρετική αναπτύσσεται το n λόγω φωνητικής αρμονίας

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: kortum (αόριστος α΄προσώπου ενικού)

Ben çocukların açlıktan ölmelerinden korktum

ΠΡΟΣΟΧΗ
Σε αυτή την περίπτωση που το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης είναι συγκεκριμένο σύνολο ατόμων (παιδιά), δεν μπορούμε να το παραλείψουμε.

Βαρεθήκατε να σας λέμε ψέματα

Siz bizim size yalan söylememizden bıktınız

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: siz

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: bizim

Που λέμε ψέματα; Σε εσάς. Επομένως πρέπει να βάλουμε τη δοτική στο β΄πληθυντικό πρόσωπο: size

Tı να λέμε; Ψέματα: yalan

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

söyle + me + κατάληξη κτήσης 1ου πληθυντικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το bıktınız =

söyle + me + miz+ den= söylememizden

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: bıktınız (αόριστος β΄ προσώπου πληθυντικού)

Siz bizim size yalan söylememizden bıktınız
 ή
size yalan söylememizden bıktınız

Επιμένω να πας στο γιατρό

Ben senin doktora gitmende ısrar ediyorum

Δηλαδή:

Το υποκείμενο της κύριας πρότασης μπαίνει στην ονομαστική: ben

Το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης μπαίνει στην γενική: senin

Που να πας; Στο γιατρό: doktor + a = doktora (Συντάσσεται με δοτική λόγω του gitmek)

Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης: 

git + me + κατάληξη κτήσης 2ου ενικού προσώπου + πτώση με την οποία συντάσσεται το ısrar ediyorum =

git + me +n+ de= gitmende

Tο ρήμα της κύριας πρότασης: ısrar ediyorum (ενεστώτας α΄ προσώπου ενικού)

Στο επόμενο μάθημα

Θα δούμε το σχηματισμό δευτερευουσών προτάσεων με ουσιαστικοποίηση στην άρνηση