Μάθημα 67: Το ρήμα ΜΠΟΡΩ στον ΑΟΡΙΣΤΟ

Μάθημα 67: Το ρήμα ΜΠΟΡΩ στον ΑΟΡΙΣΤΟ

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2015

Θα συνεχίσουμε τα μαθήματά μας με το ΜΠΟΡΩ και με το σχηματισμό του σε όλους τους χρόνους. Σήμερα θα δούμε πως σχηματίζεται ο Αόριστος.

ΧΡΗΣΗ

Ο Αόριστος των καταλήξεων μπορώ χρησιμοποιείται για να εκφράσουμε μια ικανότητα στο παρελθόν.

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΚΑΤΑΦΑΣΗ

Η κατάφαση του μπορώ στον αόριστο σχηματίζεται αν στη ρίζα του ρήματος προσθέσουμε την κατάληξη του μπορώ, στη συνέχεια την κατάληξη του αορίστου και τέλος τις προσωπικές καταλήξεις. 

        Ρίζα Ρήματος + (y)+-ebil/-abil  + Κατάληξη Αορίστου + Προσωπικές Καταλήξεις

                  Ρίζα Ρήματος +(y)+ -ebil/-abil +di + Προσωπικές Καταλήξεις

Για να θυμηθείτε τις προσωπικές καταλήξεις αορίστου ανατρέξτε στο Μάθημα 41.

Ας πάρουμε για παράδειγμα το ρήμα bakmak

Η ρίζα του ρήματος είναι bak. Έχουμε λοιπόν:

bak+abil+di+m = bakabildim

bakabildin

bakabildi

bakabildik

bakabildiniz

bakabildiler

ΑΡΝΗΣΗ

Η άρνηση στον Αόριστο σχηματίζεται αν στη ρίζα του ρήματος προσθέσουμε την αρνητική κατάληξη του μπορώ -a/-e, στη συνέχεια την αρνητική κατάληξη του Αορίστου και τέλος τις προσωπικές καταλήξεις . Αν η ρίζα του ρήματος τελειώνει σε φωνήεν, τότε ανάμεσα σε αυτό και στην αρνητική κατάληξη του μπορώ αναπτύσσεται το γράμμα y.

Ρίζα Ρήματος+(y) +Αρνητική Κατάληξη μπορώ+Αρνητική Κατάληξη Αορίστου+Προσωπικές Καταλήξεις 

Ρίζα Ρήματος+(y)+ -a/-e + -ma/me + Προσωπικές Καταλήξεις 

Έτσι λοιπόν το ρήμα bakmak θα γίνει στην άρνηση:

bak+a+ma+dı+m = bakamadım

bakamadın

bakamadı

bakamadık

bakamadınız

bakamadılar

ΕΡΩΤΗΣΗ

Η ερώτηση του μπορώ στον αόριστο διαφέρει λίγο από τους άλλους χρόνους, όπως συμβαίνει και με την ερώτηση αορίστου. Οι προσωπικές καταλήξεις δηλαδή κολλάνε στη ρίζα του ρήματος και όχι στην ερωτηματική λέξη mi.

Έχουμε λοιπόν:

Ρίζα Ρήματος +(y)+ Κατάληξη Μπορώ +Κατάληξη Αορίστου + Προσωπικές Καταλήξεις Aορίστου   mi?

Ρίζα Ρήματος+(y)+abil/ebil+di+Προσωπικές Καταλήξεις Αορίστου    mi?

Για να δούμε το ρήμα bakmak πως θα σχηματίσει την ερώτηση:

bak+abil+di+m mi? = bakabildim mi?

bakabildin mi?

bakabildi mi?

bakabildik mi?

bakabildiniz mi?

bakabildiler mi?

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΡΩΤΗΣΗ

Η αρνητική ερώτηση σχηματίζεται με την προσθήκη στη ρίζα της αρνητικής κατάληξης Μπορώ, στην οποία κολλάει η κατάληξη Αορίστου και στη συνέχεια η προσωπική Κατάληξη. Ακολουθεί η ερωτηματική λέξη mi/mı.

Ρίζα ρήματος+(y)+Αρνητική Κατάληξη Μπορώ+Κατάληξη Αορίστου+ Πρ. Καταλήξεις   mi/mı?

Ρίζα ρήματος+(y)+-ma/-me+dı/di+Προσωπικές Καταλήξεις   mi/mı?

Σύμφωνα λοιπόν με τον παραπάνω τύπο έχουμε

bak+a+ma+dı+m  mı? = bakamadım mı?

bakamadın mı?

bakamadı mı?

bakamadık mı? 

bakamadınız mı?

bakamadılar mı?

 
ΤΟΝΙΣΜΟΣ


Στην κατάφαση η λέξη τονίζεται στην Προσωπική Κατάληξη

Στην άρνηση η λέξη τονίζεται στην αρνητική κατάληξη του Μπορώ

Στην ερώτηση η λέξη τονίζεται στην Προσωπική Κατάληξη

Στην αρνητική ερώτηση  η λέξη τονίζεται στην αρνητική κατάληξη του Μπορώ

Στο Επόμενο Μάθημα

Θα δούμε το σχηματισμό του ΜΠΟΡΩ στον ΜΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΑΟΡΙΣΤΟ