Μάθημα 68: Το ρήμα ΜΠΟΡΩ στον Μη Συγκεκριμένο Αόριστο

Μάθημα 68: Το ρήμα ΜΠΟΡΩ στον Μη Συγκεκριμένο Αόριστο

Δευτέρα 30 Μαρτίου 2015

Θα συνεχίσουμε και στο σημερινό μάθημα με το ρήμα μπορώ. Θα δούμε πως σχηματίζει τον Μη Συγκεκριμένο Αόριστο.

ΧΡΗΣΗ

Χρησιμοποιούμε το μπορώ στον Μη Συγκεκριμένο Αόριστο για να εκφράσουμε μια πράξη που λέγεται ότι μπόρεσε (ή δε μπόρεσε) να γίνει στο παρελθόν.

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΚΑΤΑΦΑΣΗ

Η κατάφαση του μπορώ στον μη συγκεκριμένο αόριστο σχηματίζεται όταν στη ρίζα του ρήματος προσθέσουμε την κατάληξη του μπορώ, στη συνέχεια την κατάληξη του μη συγκεκριμένου αορίστου και τέλος τις προσωπικές καταλήξεις. 

        Ρίζα Ρήματος + (y)+-ebil/-abil  + Κατάληξη ΜΣΑ + Προσωπικές Καταλήξεις

                  Ρίζα Ρήματος +(y)+ -ebil/-abil +miş + Προσωπικές Καταλήξεις

Για να θυμηθείτε την κατάληξη του ΜΣΑ και τις προσωπικές καταλήξεις του ανατρέξτε στο Μάθημα 55.

Για να δούμε ένα παράδειγμα στη κατάφαση.

beklemek

bekle (ρίζα του ρήματος)

bekle+y+ebil+miş+im= bekleyebilmişim

bekleyebilmişsin

bekleyebilmiş

bekleyebilmişiz

bekleyebilmişsiniz

bekleyebilmişler

ΑΡΝΗΣΗ

Η άρνηση στον ΜΣΑ σχηματίζεται αν στη ρίζα του ρήματος προσθέσουμε την αρνητική κατάληξη του μπορώ -a/-e, στη συνέχεια την αρνητική κατάληξη του ΜΣΑ και τέλος τις προσωπικές καταλήξεις . Αν η ρίζα του ρήματος τελειώνει σε φωνήεν, τότε ανάμεσα σε αυτό και στην αρνητική κατάληξη του μπορώ αναπτύσσεται το γράμμα y.

Ρίζα Ρήματος+(y) +Αρνητική Κατάληξη μπορώ+Αρνητική Κατάληξη ΜΣΑ+Προσωπικές Καταλήξεις 

Ρίζα Ρήματος+(y)+ -a/-e + -ma/me +miş/mış+ Προσωπικές Καταλήξεις 

Έτσι το ρήμα του παραδείγματός μας στην άρνηση θα γίνει:

bekle+y+e+me+miş+im = bekleyememişim

bekleyememişsin

bekleyememiş

bekleyememişiz

bekleyememişsiniz

bekleyememişler

ΕΡΩΤΗΣΗ

Η ερώτηση στον ΜΣΑ σχηματίζεται ομαλά. Στη ρίζα του ρήματος προσθέτουμε την κατάληξη μπορώ και στην συνέχεια την κατάληξη του ΜΣΑ. Ακολουθεί η ερωτηματική λέξη στη οποία κολλάνε οι προσωπικές καταλήξεις.

Ρίζα Ρήματος+(y)+Κατάληξη Μπορώ+Κατάληξη ΜΣΑ mi+(y)+Προσωπικές Καταλήξεις*

Ρίζα Ρήματος +(y)+ -abil/-ebil+ miş     mi+(y)+Προσωπικές Καταλήξεις*

*Πλην του γ' προσώπου πληθυντικού αριθμού όπου η προσωπική κατάληξη προστίθεται στη ρίζα του ρήματος μετά την κατάληξη του ΜΣΑ.

Έχουμε λοιπόν:



bekle+y+ebil+miş mi+y+im? = bekleyebilmiş miyim?
bekleyebilmiş misin?
bekleyebilmiş mi?

bekleyebilmiş miyiz?
bekleyebilmiş misiniz?
bekleyebilmişler mi?

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΡΩΤΗΣΗ



Για να σχηματίσουμε την αρνητική ερώτηση προσθέτουμε στη ρίζα του ρήματος την αρνητική κατάληξη μπορώ, στη συνέχεια την αρνητική κατάληξη του ΜΣΑ και τέλος την κατάληξη του ΜΣΑ. Ακολουθεί η ερωτηματική λέξη στην οποία κολλάνε οι προσωπικές καταλήξεις. Αν ανάμεσα σε δύο καταλήξεις υπάρχουν δύο φωνήεν αναπτύσσεται το γράμμα y.

Ρίζα ρήματος+(y)+Αρνητική Κατάληξη Μπορώ+Αρνητική Κατάληξη ΜΣΑ+Κατάληξη ΜΑΣ   Ερωτηματική Λέξη+(y)+Προσωπικές Καταλήξεις?

Ρίζα Ρήματος+(y)+ma/me+mış/miş  mı/mi+(y)+Προσωπικές Καταλήξεις*?

*Πλην του γ' προσώπου πληθυντικού αριθμού όπου η προσωπική κατάληξη προστίθεται στη ρίζα του ρήματος μετά την κατάληξη του ΜΣΑ.

Επομένως:

bekle+y+e+me+miş mi+y+im? = bekleyememiş miyim?

bekleyememiş misin?

bekleyememiş mi?

bekleyememiş miyiz?

bekleyememiş misiniz?

bekleyememişler mi?

 
ΤΟΝΙΣΜΟΣ


Στην κατάφαση η λέξη τονίζεται στην Κατάληξη του ΜΣΑ

Στην άρνηση η λέξη τονίζεται στην αρνητική κατάληξη του Μπορώ

Στην ερώτηση η λέξη τονίζεται στην Κατάληξη του ΜΣΑ

Στην αρνητική ερώτηση  η λέξη τονίζεται στην αρνητική κατάληξη του Μπορώ

Στο επόμενο μάθημα

Θα ολοκληρώσουμε το ρήμα Μπορώ με το Μέλλοντα