Μάθημα 69: Το ρήμα Μπορώ στο Μέλλοντα

Μάθημα 69: Το ρήμα Μπορώ στο Μέλλοντα

Πέμπτη 25 Ιουνίου 2015

Στο σημερινό μάθημα θα συνεχίσουμε με το ρήμα μπορώ. Συγκεκριμένα θα αναφερθούμε στο πως σχηματίζει τον Μέλλοντα.

ΧΡΗΣΗ

Χρησιμοποιούμε το μπορώ στον Μέλλοντα για να εκφράσουμε μια πράξη που θα μπορέσει να γίνει στο μέλλον.  Είμαστε σίγουροι ότι η πράξη αυτή θα γίνει.

Επίσης στην ερώτηση εκφράζει την έννοια της υποχρέωσης.

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΚΑΤΑΦΑΣΗ

Η κατάφαση του μπορώ στον Μέλλοντα σχηματίζεται όταν στη ρίζα του ρήματος προσθέσουμε την κατάληξη του μπορώ, στη συνέχεια την κατάληξη του Μέλλοντα και τέλος τις προσωπικές καταλήξεις. 

        Ρίζα Ρήματος + (y)+-ebil/-abil  + Κατάληξη Μέλλοντα + (y)+Προσωπικές Καταλήξεις

                  Ρίζα Ρήματος +(y)+ -ebil/-abil +ecek/acak +  (y)+ Προσωπικές Καταλήξεις

Για να θυμηθείτε την κατάληξη του  Μέλλοντα και τις προσωπικές καταλήξεις του, ανατρέξτε στο Μάθημα 46. Εκεί θα βρείτε όλες τις λεπτομέρειες για την φωνητική αρμονία του Μέλλοντα καθώς επίσης και για το πότε το γράμμα k της κατάληξης μέλλοντα μετατρέπεται σε ğ.

Για να δούμε ένα παράδειγμα στη κατάφαση.

beklemek

bekle (ρίζα του ρήματος)

bekle+y+ebil+ecek+im= bekleyebileceğim

bekleyebileceksin

bekleyebilecek

bekleyebileceğiz

bekleyebileceksiniz

bekleyebilecekler

ΑΡΝΗΣΗ

Η άρνηση στον Μέλλοντα σχηματίζεται αν στη ρίζα του ρήματος προσθέσουμε την αρνητική κατάληξη του μπορώ -a/-e, στη συνέχεια την αρνητική κατάληξη του Μέλλοντα και τέλος τις προσωπικές καταλήξεις. Αν η ρίζα του ρήματος τελειώνει σε φωνήεν, τότε ανάμεσα σε αυτό και στην αρνητική κατάληξη του μπορώ αναπτύσσεται το γράμμα y.

Ρίζα Ρήματος+(y) +Αρνητική Κατάληξη μπορώ+Αρνητική Κατάληξη Μέλλοντα+Προσωπικές Καταλήξεις 

Ρίζα Ρήματος+(y)+ -a/-e + -ma/me +y+ ecek/acak+ Προσωπικές Καταλήξεις 

Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ανάμεσα στην αρνητική κατάληξη  και στην κατάληξη του μέλλοντα αναπτύσσεται το γράμμα y .

Έτσι το ρήμα του παραδείγματός μας στην άρνηση θα γίνει:

bekle+y+e+me+y+ ecek+im = bekleyemeyeceğim

bekleyemeyeceksin

bekleyemeyecek

bekleyemeyeceğiz

bekleyemeyeceksiniz

bekleyemeyecekler

ΕΡΩΤΗΣΗ

Η ερώτηση στον Μέλλοντα σχηματίζεται ομαλά. Στη ρίζα του ρήματος προσθέτουμε την κατάληξη μπορώ και στην συνέχεια την κατάληξη του Μέλλοντα. Ακολουθεί η ερωτηματική λέξη στη οποία κολλάνε οι προσωπικές καταλήξεις.

Ρίζα Ρήματος+(y)+Κατάληξη Μπορώ+Κατάληξη Μέλλοντα mi+(y)+Προσωπικές Καταλήξεις*

Ρίζα Ρήματος +(y)+ -abil/-ebil+ acak/ecek     mi+(y)+Προσωπικές Καταλήξεις*

*Πλην του γ' προσώπου πληθυντικού αριθμού όπου η προσωπική κατάληξη προστίθεται στη ρίζα του ρήματος μετά την κατάληξη του Μέλλοντα.

Έχουμε λοιπόν:



bekle+y+ebil+ecek mi+y+im? = bekleyebilecek miyim?
bekleyebilecek misin?
bekleyebilecek mi?

bekleyebilecek miyiz?
bekleyebilecek misiniz?
bekleyebilecekler mi?

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΡΩΤΗΣΗ



Για να σχηματίσουμε την αρνητική ερώτηση προσθέτουμε στη ρίζα του ρήματος την αρνητική κατάληξη μπορώ, στη συνέχεια την αρνητική κατάληξη του Μέλλοντα και τέλος την κατάληξη του Μέλλοντα. Ακολουθεί η ερωτηματική λέξη στην οποία κολλάνε οι προσωπικές καταλήξεις. Αν ανάμεσα σε δύο καταλήξεις υπάρχουν δύο φωνήεν αναπτύσσεται το γράμμα y.

Ρίζα ρήματος+(y)+Αρνητική Κατάληξη Μπορώ+Αρνητική Κατάληξη Μέλλοντα+Κατάληξη Μέλλοντα   Ερωτηματική Λέξη+(y)+Προσωπικές Καταλήξεις?

Ρίζα Ρήματος+(y)+ma/me+acak/ecek  mı/mi+(y)+Προσωπικές Καταλήξεις*?

*Πλην του γ' προσώπου πληθυντικού αριθμού όπου η προσωπική κατάληξη προστίθεται στη ρίζα του ρήματος μετά την κατάληξη του Μέλλοντα.

Επομένως:

bekle+y+e+me+y+ecek mi+y+im? = bekleyemeyecek miyim?

bekleyemeyecek misin?

bekleyemeyecek mi?

bekleyemeyecek miyiz?

bekleyemeyecek misiniz?

bekleyemeyecekler mi?

 
ΤΟΝΙΣΜΟΣ


Στην κατάφαση η λέξη τονίζεται στη δεύτερη συλλαβή της κατάληξης του Μέλλοντα

Στην άρνηση η λέξη τονίζεται στην αρνητική κατάληξη του Μπορώ

Στην ερώτηση η λέξη τονίζεται στη δεύτερη συλλαβή της κατάληξης του Μέλλοντα 

Στην αρνητική ερώτηση η λέξη τονίζεται στη δεύτερη συλλαβή της κατάληξης του Μέλλοντα

Στο επόμενο μάθημα

Στο επόμενο μάθημα θα κάνουμε πρακτική σε ακουστικό.