Μάθημα 43: Αόριστος του ΕΙΜΑΙ

Μάθημα 43: Αόριστος του ΕΙΜΑΙ

Τρίτη 6 Μαΐου 2014

Στο σημερινό μάθημα θα μάθουμε τον αόριστο του ρήματος ΕΙΜΑΙ.

Στα τούρκικα δεν υπάρχει ξεχωριστός αόριστος και παρατατικός. Ο σχηματισμός είναι ένας και για τις δύο περιπτώσεις και χρησιμοποιείται ανάλογα με τα συμφραζόμενα.

Σχηματισμός Κατάφασης

Το ρόλο της λέξης ήμουν έχει η κατάληξη -di/-dı/-du/-dü (ανάλογα με την φωνητική αρμονία).

Έτσι αν στο τέλος της λέξης προσθέσουμε την κατάληξη του ρήματος ήμουν και στη συνέχεια τις  προσωπικές καταλήξεις αορίστου δηλώνουμε την έννοια του ήμουν.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Αν η λέξη  λήγει σε φωνήεν τότε πριν από την κατάληξη αορίστου του είμαι παρεμβάλλεται το γράμμα -y.

ΛΕΞΗ + (-y) + -di/-dı/-du/-dü  + προσωπικές καταλήξεις αορίστου

ΠΡΟΣΟΧΗ

Αν η λέξη λήγει σε h, ç, f, ş, t, k, p, s τότε η κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι από -di/-dı/-du/-dü τρέπεται  σε ti/-tı/-tu/-tü.

Δείτε στο ΜΑΘΗΜΑ 2 πως μπορούμε να θυμόμαστε εύκολα τα παραπάνω σύμφωνα. 

Προσωπικές καταλήξεις αορίστου ρήματος ΕΙΜΑΙ

Οι προσωπικές καταλήξεις αορίστου του ρήματος είμαι διαφέρουν από αυτές του ενεστώτα.

Έχουμε λοιπόν:

-m

-n

-

-k

-niz (-nız/-nuz/-nüz)

-ler/-lar

Για να δούμε λοιπόν από ένα παράδειγμα σε κάθε πρόσωπο:

güzel +di + m = güzeldim (ήμουν όμορφη)

doktor + du + n = doktordun (ήσουν γιατρός)

müdür + dü + - =müdürdü (ήταν διευθυντής)

fotoğrafçı + y + dı + k = fotoğrafçıydık (ήμασταν φωτογράφοι) Εδώ βλέπουμε ότι η λέξη τελειώνει σε φωνήεν. Επομένως ανάμεσα στην λέξη και στη κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι αναπτύσσεται το γράμμα y

çocuk +tu + nuz =çocuktunuz (ήσασταν παιδιά) Εδώ παρατηρούμε ότι η λέξη λήγει σε  k επομένως η κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι από -du τρέπεται  σε-tu.

oyuncu +y+ du +lar = oyuncuydular (ήταν ηθοποιοί)

Σχηματισμός Άρνησης 

Η άρνηση του είμαι στον αόριστο σχηματίζεται με την λέξη değil στην οποία κολλάει η κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι και στη συνέχεια η προσωπική κατάληξη αορίστου

Λέξη değil + κατάληξη είμαι αορίστου+ προσωπική κατάληξη αορίστου

Ας πάρουμε για παράδειγμα την λέξη sinirli (νευρικός)

sinirli değil + di +m = sinirli değildim 

sinirli değil + di +n = sinirli değildin

sinirli değil + di = sinirli değildi 

sinirli değil + di +k = sinirli değildik

sinirli değil + di +niz = sinirli değildiniz

sinirli değil + di +ler = sinirli değildiler

Σχηματισμός Ερώτησης 

Η ερώτηση σχηματίζεται με την ερωτηματική λέξη mi (προσοχή στη φωνητική αρμονία) στην οποία κολλάει η κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι και στη συνέχεια οι προσωπικές καταλήξεις αορίστου. ΠΡΟΣΟΧΗ: Ανάμεσα στο mi και στη κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι αναπτύσσεται πάντα το y

            Λέξη mi +y+ κατάληξη είμαι αορίστου+ προσωπική κατάληξη αορίστου ?

Για να δούμε μερικά παραδείγματα

güzel  mi+y+di + m ?= güzel miydim? (ήμουν όμορφη;)

doktor mu+y+ du + n? = doktor muydun (ήσουν γιατρός;)

müdür mü+y+ dü + - =müdür müydü? (ήταν διευθυντής;)

fotoğrafçı mı+ y + di + k = fotoğrafçı mıydık? (ήμασταν φωτογράφοι;)

çocuk mu+y+du + nuz =çocuk muydunuz? (ήσασταν παιδιά;) 

oyuncu mu+y+ du +lar = oyuncu muydular? (ήταν ηθοποιοί;)

Σχηματισμός Αρνητικής Ερώτησης

Αποτελεί συνδυασμό της ερώτησης και της άρνησης και έχει την έννοια: "Δεν ήμουν .... ;" 

Λέξη   değil   mi +y+ κατάληξη είμαι αορίστου+ προσωπική κατάληξη αορίστου ?

Έτσι τα παραπάνω παραδείγματα γίνονται:

güzel değil  miydim?

 doktor değil miydin  ?

müdür değil miydi? 

fotoğrafçı değil miydik? 

çocuk değil miydiniz? 

oyuncu değil miydiler?