Μάθημα 16: Το ρήμα ΕΙΜΑΙ (ΚΑΤΑΦΑΣΗ)

Μάθημα 16: Το ρήμα ΕΙΜΑΙ (ΚΑΤΑΦΑΣΗ)

Παρασκευή 5 Ιουλίου 2013

Στην τούρκικη γλώσσα δεν υπάρχει αυτοτελής λέξη που να αντιστοιχεί με το ρήμα "είμαι" της ελληνικής.

Τη σημασία του ρήματος αυτού αναλαμβάνουν οι παρακάτω καταλήξεις:

            ΠΡΟΣΩΠΟ     ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ     ΠΛΗΘΥΝΙΤΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

   

              ΠΡΩΤΟ                -(y)im                                   -(y)iz

              ΔΕΥΤΕΡΟ            -sin                                      -siniz

              ΤΡΙΤΟ                 ----/(-dir)                               ----/(-dir)

Παρατηρούμε ότι η κατάληξη -dir για το τρίτο πρόσωπο ενικού και πληθυντικού αριθμού παραλείπεται 

π.χ.: O güzel (Αυτή είναι όμορφη)  ή Ο güzeldir (Αυτή είναι όμορφη)

ΠΡΟΣΟΧΗ:  Στο πρώτο ενικό και πρώτο πληθυντικό αριθμό όταν η λέξη που θα συγκολληθεί η κατάληξη είμαι  λήγει σε φωνήεν προσθέτουμε πριν την κατάληξη το γράμμα y

π.χ.: Ben iyiyim (Εγώ είμαι καλά) έχουμε δηλαδή:  

  iyi  +  y  +   im

                           (καλά) (γράμμα y) (κατάληξη α προσώπου ενικού)

                               
                                Biz iyiyiz (Εμείς είμαστε καλά)

  iyi  +  y  +   iz

                                          (καλά) (γράμμα y) (κατάληξη α προσώπου πληθυντικού)

ΦΩΝΗΤΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑ

Σύμφωνα με τον κανόνα τη φωνητικής αρμονίας οι παραπάνω καταλήξεις παίρνουν τις ακόλουθες μορφές:

• Όταν το τελευταίο φωνήεν της λέξης στην οποία θα προστεθεί η κατάληξη είμαι είναι α, ι :

             ΠΡΟΣΩΠΟ      ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ   ΠΛΗΘΥΝΤIΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

   

              ΠΡΩΤΟ                 -(y)ιm                                 -(y)ιz

              ΔΕΥΤΕΡΟ             -sιn                                     -sιnιz

              ΤΡΙΤΟ                 ----/(-dιr)                              ----/(-dιr)

hastayım         (είμαι άρρωστος)     hastayız

hastasın                                           hastasınız

hasta (dır)                                        hastalar(dır)

Στο παραπάνω παράδειγμα βλέπουμε ότι η λέξη  hasta λήγει σε φωνήεν. Επομένως στο α ενικό και πληθυντικό πρόσωπο προστίθεται το y ανάμεσα στη λέξη και στη κατάληξη είμαι.

• Όταν το τελευταίο φωνήεν της λέξης στην οποία θα προστεθεί η κατάληξη είμαι είναι e, i :

            ΠΡΟΣΩΠΟ        ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ  ΠΛΗΘΥΝΤIΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

   

              ΠΡΩΤΟ                    -(y)im                               -(y)iz

              ΔΕΥΤΕΡΟ                -sin                                   -siniz

              ΤΡΙΤΟ                   ----/(-dir)                             ----/(-dir)

 öğretmenim                               öğretmeniz
 öğretmensin                              öğretmensiniz
 öğretmen(dir)                            öğretmenler(dir)   

• Όταν το τελευταίο φωνήεν της λέξης στην οποία θα προστεθεί η κατάληξη είμαι είναι ο, u:

            ΠΡΟΣΩΠΟ   ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ     ΠΛΗΘΥΝΤIΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

   

              ΠΡΩΤΟ              -(y)um                                -(y)uz

              ΔΕΥΤΕΡΟ          -sun                                   -sunuz

              ΤΡΙΤΟ             ----/(-dur)                              ----/(-dır)

doktorum                                    doktoruz

doktorsun                                   doktorsunuz 

doktor(dur)                                 doktorlar(dır)    

• Όταν το τελευταίο φωνήεν της λέξης στην οποία θα προστεθεί η κατάληξη είμαι είναι ö, ü:

             ΠΡΟΣΩΠΟ       ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ  ΠΛΗΘΥΝΤIΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

   

              ΠΡΩΤΟ                -(y) üm                                 -(y)üz

              ΔΕΥΤΕΡΟ            -sün                                      -sünüz

              ΤΡΙΤΟ                 ----/(-dür)                               ----/(-dir)

             
 şoförüm                                         şoförüz
 şoförsün                                        şoförsünüz
 şoför(dür)                                      şoförler(dir)

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν η λέξη λήγει σε ç, p, t, k και πριν από αυτά υπάρχει φωνήεν , τότε στο πρώτο ενικό και πληθυντικό πρόσωπο αυτά μετατρέπονται σε c, b, d και ğ αντίστοιχα. 

ç: c

p: b

t: d

   k: ğ  

 π.χ.: büyük (λήγει σε k και προηγείται το φωνήεν ü)

büyük + üm = büyüğ + üm = büyüğüm (είμαι μεγάλος)

 büyük + üz = büyüğ + üz = büyüğüz (είμαστε μεγάλοι)

ΑΛΛΑ 

 büyük + sün = büyüksün (είσαι μεγάλος)

π.χ.: avukat (λήγει σε k και προηγείται το φωνήεν a)

avukat + ιm = avukad + ιm = avukadim

avukat + ιz = avukad + ιz = avukadiz

 ΑΛΛΑ 

avukat + sιnιz = avukatsιnιz

Όταν η λέξη στην οποία θα κολλήσει η κατάληξη είμαι λήγει σε h, ç, f, ş, t, k, p, s τότε η κατάληξη -dir στο τρίτο ενικό πρόσωπο μετατρέπεται σε -tir


π.χ.: büyük + dür = büyük + tür = büyüktür
        avukat + dιr = avukattιr
        kitap + dιr = kitaptιr
        otobüs + dür = otobüstür
        kuş + dur = kuştur
        ağaç + dιr = ağaçtιr


 
Για να θυμόμαστε εύκολα τα παραπάνω σύμφωνα υπάρχει η φράση 

hiç fiştik pasa 

 Όταν στο τρίτο πληθυντικό πρόσωπο χρησιμοποιούμε και την προσωπική αντωνυμία onlar τότε η κατάληξη πληθυντικού -ler/-lar παραλείπεται

ΔΗΛΑΔΗ: onlar hasta(dιr) ή hastalar(dιr)

ΠΟΤΕ ΟΜΩΣ onlar hastalar(dιr)

 
Άσκηση 1

Να κλίνεται σε όλα τα πρόσωπα τις παρακάτω λέξεις με την κατάληξη του "είμαι"

bekar

çocuk

doktor

genç

hasta

öğrençi

Στείλτε την άσκηση στο e mail μας toraksereis@gmail.com και θα σας την επιστρέψουνε διορθωμένη. Η απάντηση της άσκησης δε θα δοθεί στο επόμενο μάθημα.

Για να ακούσετε φράσεις / παραδείγματα με το ρήμα είμαι στη κατάφαση κάντε κλικ εδώ και στη συνέχεια πατήστε ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.

Για περισσότερες ασκήσεις στην κατάφαση κάντε κλικ εδώ.

Τι θα κάνετε μέχρι το επόμενο μάθημα:

Θα μάθετε τη θεωρία και θα λύσετε τις ασκήσεις

Τι θα μάθουμε στο επόμενο μάθημα:

Θα μάθουμε το ρήμα είμαι στην άρνηση και την ερώτηση